এবেল বঁটা আৰু বিজয়ীসকল

নীলছ হেনৰিক এবেল…গণিতৰ জগতখনৰ লগত জড়িত খুব কমসংখ্যকেহে হয়তো এই বিশ্ববিখ্যাত গণিতজ্ঞজনৰ বিষয়ে শুনা নাই। ইউৰোপ মাহাদেশৰ নৰৱে নামৰ সৰু দেশখনৰ ফিন্দো নামৰ চহৰখনত ১৮০২ চনৰ ৫ আগষ্টত জন্মগ্ৰহণ কৰা এই বিখ্যাত গণিতজ্ঞজনে জীৱনকাল হিচাপে মাত্ৰ সাতাইছ বছৰহে লাভ কৰিছিল যদিও এইখিনি সময়ৰ ভিতৰতে তেওঁ গণিতৰ জগতখনলৈ এনেকুৱা বৰঙণি আগবঢ়াই থৈ যাবলৈ সক্ষম হৈছিল যে আজি তেওঁ সশৰীৰে আমাৰ মাজত নাথাকিলেও তেওঁৰ কৰ্মৰাজিৰ মাজেৰে আমাৰ মাজত জীয়াই থাকিবলৈ সক্ষম হৈছে। এই বিখ্যাত গণিতক্ষজনৰ জীৱনকাল আৰু কৰ্মৰাজিৰ বিষয়ে এটি চমু আলোকপাত ইতিমধ্যে গণিত চ’ৰাত প্ৰকাশ হৈছে। সেয়েহে এই প্ৰবন্ধটোত প্ৰবাদপুৰুষজনৰ জীৱনকালৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ পৰা বিৰত থাকি মহান ব্যক্তিজনৰ লগতে জড়িত আন এটা দিশৰ বিষয়েহে পাঠকৰ সমুখত দাঙি ধৰিবলৈ প্ৰয়াস কৰা হৈছে।

গণিতজ্ঞ এবেলে তেওঁৰ চমু জীৱনকালত গণিতৰ জগতখনলৈ আগবঢ়াই যোৱা অনবদ্য বৰঙণিৰ স্মৃতি স্বৰূপে “নৰৱেজিয়ান অকাদেমি অৱ ছায়েঞ্চ এণ্ড লেটাৰ্ছ” (Norwegian Academy of Science and Letters)-এ ২০০৩ চনৰ পৰা প্ৰতিবছৰে এবেল বঁটা (Abel Prize) নামৰ এক বঁটা গণিতৰ জগতখনলৈ বৰ্তমানে অসামান্য বৰঙণি আগবঢ়োৱা এক বা ততোধিক গণিতজ্ঞক প্ৰদান কৰি আহিছে, যাক বৰ্তমানে কোৱা হয় গণিতৰ নবেল বঁটা বুলি। এইজন মহামান্য এবেলৰ সোঁৱৰণত “নীলছ হেনৰিক এবেল সোঁৱৰণি পুঁজি” নামেৰে এটি পুঁজি ২০০২ চনৰ পহিলা জানুৱাৰী দিনাখন প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল। এই পুঁজিৰ এখন কমিটি আছে (এবেল কমিটি), য’ত Norwegian Academy of Science and Letters ৰ দুজন সদস্য, The Royal Norwegian Society of Science and Letters ৰ এজন সদস্য, The Norwegian Council for Higher Education ৰ এজন আৰু The University of Oslo ৰ এজন সদস্য থাকে। নৰৱেজিয়ান অকাদেমি অৱ ছায়েঞ্চ এণ্ড লেটাৰ্ছে এই কমিটিখন গঠন কৰে য’ত ওপৰত উল্লেখিত ধৰণে পাঁছজন সদস্য ৰখা হয় যিকেইজন হ’ল গণিতৰ জগতখনৰ একোজন মুধাফুটা ব্যক্তি। এই কমিটিখনে এবেল বঁটাৰ বাবে প্ৰৰ্থীক মনোনয়ন কৰে আৰু ইয়াৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নৰৱেজিয়ান অকাদেমি অৱ ছায়েঞ্চ এণ্ড লেটাৰ্ছে এবেল বঁটা বিজয়ীজনৰ নাম ঘোষণা কৰে আৰু এতিয়ালৈকে মুঠ এঘাৰজন গণিতজ্ঞই এই বঁটা লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। তলৰ তালিকাখনত এতিয়ালৈকে এই বঁটা লাভ কৰা গণিতজ্ঞসকলৰ অতি চমু বিবৰণী দিয়া হ’ল।